آلمان به دلیل فراهم کردن شرایط تحصیلی رایگان برای دانشجویان، به یکی از مهم‌ترین مقاصد مهاجرتی ایرانیانی که قصد ادامه تحصیل دارند تبدیل شده است. گرفتن اقامت و مهاجرت به این کشور پیشرفته اروپایی نسبتا آسان است چرا که این کشور ویزای تحصیلی را برای دانشجویان زودتر صادر می‌کند. اما مهاجرت تحصیلي به این کشور نیز مانند تمام انواع مهاجرت دیگر، نیازمند صبر و حوصله است. در این مقاله به بررسی انواع مهاجرت تحصیلي به آلمان و شرایط کلی آن می‌پردازیم.
مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل در مقطع کارشناسی
خوشبختانه مهاجرت تحصیلی به آلمان با دیپلم یکی از گزینه‌های مهاجرتی خوب برای کسانی است که قصد ادامه تحصیل در اروپا را دارند. کشور آلمان از نظر سطح آموزشی، کیفیت بسیار خوبی دارد و حدود ۳۵% از تمامی دانشجویان دانشگاه‌های این کشور، دانشجویان بین‌المللی هستند و تابعیت خارجی دارند.
تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی به زبان آلمانی است و متقاضی نیازمند مدرکی معتبر دال بر اثبات دانش زبان المانی خود است. برای رشته‌های مختلف، مدرک زبان مورد نیاز متفاوت خواهد بود. معمولا یکی از دو مدرک B1 یا B2 مورد نیاز است. از دیگر ملزومات تحصیل در مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های آلمان، قبولی فرد در آزمون سراسری ایران است.
با داشتن این دو شرط، شما می‌توانید وارد کالج‌های کشور المان شده و سپس در دانشگاه به تحصیل بپردازید. مدت تحصیل در این مقطع در دانشگاه‌های المان، ۴ ساله است. به طور معمول تحصیل در دانشگاه‌های آلمان، رایگان یا همراه با هزینه‌های اندک است. مقطع فوق لیسانس آلمان، از پرطرفدارترین مقاطع تحصیلی در این کشور است. امکان تحصیل در این مقطع، هم به زبان انگلیسی و هم زبان المانی در اکثر رشته‌ها وجود دارد. تحصیل در دانشگاه‌های المانی زبان و دانشگاه‌های انگلیسی زبان با هزینه‌ای بسیار اندک، امکان‌پذیر است. متقاضی باید دارای مدرکی باشد که توانایی او را در زبان انگلیسی و یا المانی به اثبات برساند. این امر با ارائه مدرک زبان آیلتس ۶٫۵ به بالا و یا B2 المانی ممکن است.
برای مهاجرت به المان و تحصیل در مقطع دکتری در آلمان، اولین شرط یافتن یک استاد راهنماست. اگر متقاضی بتواند پس از برقراری ارتباط با اساتید دانشگاه مورد نظر، استادی را متقاعد کند می‌توان گفت پذیرش خود را اخذ کرده است. لازمه این امر آن است که، فرد متقاضی ضمن برخورداری از دانش زبان، رزومه تحصیلی قوی نیز داشته باشد.
از دیگر شرایط گرفتن پذیرش از دانشگاه‌ها و مهاجرت تحصیلی به آلمان این است که به دولت آلمان ثابت کنید که دارای تمکن مالی کافی برای اداره زندگی به مدت یک سال در این کشور هستید. درست است که تحصیل در دانشگاه‌های دولتی آلمان کم هزینه است، اما به معنی ۱۰۰% رایگان نیست. معمولا این دانشگاه‌ها سالانه هزینه‌ای حدود ۷۰۰ الی ۸۰۰ یورو از دانشجویان دریافت می‌کنند. بنابراین برای مهاجرت تحصیلی به آلمان باید نامه تمکن بانکی که تایید کند شما قادر به پرداخت هزینه دانشگاهی و هزینه‌های یک سال زندگی در آلمان هستید را تایید کند. دولت آلمان هزینه‌های زندگی در این کشور را به طور ماهیانه برای هر فرد حدود ۷۵۰ یورو تخمین زده است.
پس از گرفتن اقامت آلمان و ادامه تحصیل، این کشور به شما اجازه داشتن کار پاره وقت در حین تحصیل را می‌دهد. پس این امکان برای شما فراهم است که بتوانید کار کنید و هزینه‌های زندگی خود را در این کشور پیشرفته مدیریت کنید.
شرایط و مدارک لازم برای اقدام به تحصیل مقطع کارشناسی به صورت زیر است:
- داشتن گذرنامه
- داشتن انگیزه نامه
- گرفتن مدرک زبان آلمانی و یا انگلیسی (وابسته به دانشگاه مقصد)
- داشتن تاییدیه بانکی برای تمکن مالی
- و ترجمه همه مدارک تحصیلی مورد نیاز به همراه ریزنمرات (دیپلم و پیش دانشگاهی)
آلمان یکی از کشورهایی است که امکان تحصیل را در اختیار متقاضیان خود قرار داده است. شما در صورتی که تمایل به تحصیل در این کشور دارید، باید به زبان آلمانی نیز مسلط باشید، زیرا تحصیل تنها در دانشگاه‌های دولتی امکان‌پذیر است و تمامی آنها، تحصیل را به زبان آلمانی ارائه می‌دهند. یکی دیگر از کشورهایی که این امکان را در اختیار دانشجویان گذاشته است، فرانسه می‌باشد. شما با تحصیل در فرانسه نیز، می‌توانید در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید.
مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد
کسانی که دوره تحصیلی لیسانس یا کارشناسی خود را در ایران گذرانده‌اند، برای ادامه تحصیلات خود در مقطع کارشناسی ارشد می‌توانند برای دانشگاه‌های آلمان اپلای کنند. لازم است یادآوری کنیم که اگر مدرک لیسانس خود را از دانشگاه پیام نور و یا علمی-کاربردی دریافت کرده‌اید، متاسفانه شانسی برای گرفتن پذیرش کارشناسی ارشد ندارید چرا که گذراندن دوره لیسانس در یک دانشگاه سطح علمی بالا برای دانشگاه‌های آلمان مهم است.
طول دوره تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد ممکن است یک تا ۲ سال طول بکشد. این زمان بستگی به رشته مورد نظر شما که می‌خواهید در آن ادامه تحصیل بدهید دارد. همچنین از زمان گرفتن مدرک کارشناسی یا لیسانس شما نباید بیشتر از ۴ یا ۵ سال گذشته باشد. کسانی که مدرک لیسانس خود را از دانشگاه‌های آلمان دریافت نکرده باشند، این مدارک باید در ابتدا توسط دفتر بین المللی این کشور تایید شود. مدارک لازم برای گرفتن پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد شامل این موارد است:
- داشتن پاسپورت
- داشتن انگیزه نامه
- گرفتن مدرک زبان
- داشتن تاییدیه بانکی برای تمکن مالی
- اصل و ترجمه همه مدارک تحصیلی مورد نیاز به همراه ریزنمرات (دیپلم، پیش دانشگاهی و لیسانس)
مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل در مقطع دکتری
گرفتن اقامت و مهاجرت تحصیلی به آلمان در مقطع دکتری کار دشواری است. فرایند این کار با دو مقطع قبلی متفاوت است. اولین قدم برای گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های آلمان در مقطع دکترا این است که رزومه قوی داشته باشید. داشتن رزومه قوی شامل سابقه خوب در کارهای پژوهشی، انتشار مقالات علمی معتبر، دلشتن معدل لیسانس بالا و … است. اگر رزومه خوب و قابل اعتمادی دارید، باید به دنبال استاد راهنمای موردنظرتان باشید تا ایشان را قانع کنید که برای تز دکتری به شما اعتماد کنند. مصاحبه با اساتید راهنما ممکن است چند جلسه به طول بینجامد. همچنین برای قبولی در این مقطع، باید از سطح زبانی بسیار خوبی برخوردار باشید.
مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل پزشکی
پزشکی از جمله رشته‌های پرمتقاضی برای مهاجرت تحصیلي به آلمان است. پزشک‌ها بدلیل درآمد خوبی که پس از فارغ التحصیلی کسب می‌کنند (حدود ۸۵۰۰ یورو در ماه) و همچنین جایگاه خوب اجتماعی آنها، بسیاری را ترغیب به ادامه تحصیل و کسب دانش در رشته پزشکی می‌کنند. تسلط به زبان آلمانی برای یادگیری این رشته دانشگاهی بسیار مهم است چرا که همه دروس این رشته به زبان آلمانی می‌شود. مدت زمان این رشته دانشگاهی حداقل ۶ سال و نیم به طول می‌انجامد.
برای قبولی در این رشته می‌توان مستقیما پس از پایان دوره دبیرستان و یا بعد از دوره مقدماتی Studienkolleg در کالج اقدام کرد. کسانی که در ایران در رشته‌های پزشکی قبول شده‌اند، بعد از گذراندن ۴۰ واحد درسی، می‌توانند برای ادامه تحصیل در آلمان به دانشگاه‌های این کشور بروند و در آنجا به ادامه تحصیل بپردازند.
تحصیل پزشکی در آلمان نیز نیازمند اخذ ویزای تحصیلی از این کشور است. برای گرفتن ویزای تحصیلی پزشکی مدارک زیر لازمند:
- نامه تاییدیه تمکن مالی کافی
- کامل کردن فرم درخواست ویزای تحصیلی
- فراهم کردن
- پاسپورت
- عکس پاسپورتی
- نامه پذیرش از دانشگاه‌های آلمان
مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل دندانپزشکی
برای کسانی که قصد مهاجرت تحصیلی به آلمان را دارند، رشته دندانپزشکی نیز یکی از گزینه‌های پیش روی آنهاست. مدت زمان تحصیل رشته دندانپزشکی در آلمان حدود ۵ تا ۶ سال طول می‌کشد و اگر قصد گرفتن تخصص در هر یک از زیرشاخه‌های این رشته را دارید، گرفتن تخصص ۳ تا ۶ سال زمان می‌برد.
دانشگاه‌های پزشکی در آلمان پر متقاضی هستند و رقابت برای گرفتن پذیرش در این دانشگاه‌ها بسیار بالاست. بنابراین داشتن نمرات خوب به خصوص در درس‌های زیست شناسی و شیمی شانس شما را برای قبولی در رشته دندانپزشکی به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. همچنین اعتبار مدارک دیپلم و پیش دانشگاهی شما باید توسط این موسسات تایید شوند. رشته دندانپزشکی نیز مانند رشته پزشکی در دانشگاه‌های آلمان به زبان آلمانی تدریس می‌شوند و برای قبولی در این رشته باید مدرک زبان آلمانی با سطح c1 را ارائه دهید.
مهاجرت تحصیلی به آلمان از طریق کالج
از دیگر روش‌های مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل، شرکت در دوره‌های برگزار شده در کالج‌های آلمان است. کالج‌ها برخلاف دانشگاه‌ها، دوره‌های آموزشی کوتاه تری برگزار می‌کنند و تنوع بیشتری در رشته‌های آموزشی دارند.
از شرایط مورد نیاز برای شرکت در دوره‌های کالج‌های آلمان، شرایط سنی آن است. بهتر است که سن متقاضیان بیشتر از ۲۳ سال نباشد تا راحت‌تر بتوانند پذیرش دریافت کنند. شرکت در دوره‌های کار-تحصیل در این کالج‌ها این امکان را برای دانشجویان فراهم می‌کند تا در حین تحصیل، کار کنند و درآمد داشته باشندو هزینه‌های زندگی در آلمان را مدیریت کنند.
مهاجرت تحصیلی به آلمان از طریق دوره زبان
در این روش، متقاضی انتخاب می‌کند که برای گذراندن یک دوره آموزشی زبان قصد مهاجرت به آلمان را دارد. اما بهتر است در همین ابتدا بگوییم که این روش برای مهاجرت از طریق تحصیل توصیه نمی‌شود. اگر درخواست گذراندن دوره‌های زبان برای گرفتن ویزای تحصیلی را بدهید، احتمال اینکه درخواست شما رد شود، زیاد است. چرا که افسر ویزا با دقت همه دلایل شما برای مهاجرت را می‌خواند. اگر با بررسی درخواست شما و مقایسه همین دوره‌ها در کشور خودتان، این ذهنیت در او ایجاد شود که شما قصد گرفتن پناهندگی در آلمان را دارید و هدف اصلی شما تحصیل نیست، درخواست ویزای شما ریجکت خواهد شد.
هزینه مهاجرت تحصیلی به آلمان
همانطور که قبلا هم توضیح دادیم، گرفتن پذیرش تحصیلی از دانشگاه‌های دولتی شانس تحصیل رایگان در آلمان را برای شما فراهم می‌کند و شما فقط موظفید تا سالیانه مبلغ بسیار کمی را به دانشگاه بپردازید. اما در کنار این هزینه جزئی، تمام هزینه‌های زندگی روزمره‌تان نیز با خودتان است و دانشگاه مسئولیتی در قبال آنها ندارد. به همین خاطر است که برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان باید حتما نامه تمکن مالی را ارائه دهید تا به افسران ویزا ثابت کنید که به اندازه یک سال زندگی در آلمان تمکن مالی دارید.
در ادامه لیستی از هزینه‌های روزمره زندگی در آلمان را برایتان آورده‌ایم تا یک نگاه کلی به هزینه‌ها داشته باشید:
| اقلام مورد نیاز روزمره | هزینه ها به یورو |
|---|---|
| یک بطری آب معدنی نیم لیتری | ۱٫۹۱ |
| شیر یک لیتری | ۰٫۷۱ |
| یک کیلو پیاز | ۱٫۱۲ |
| یک کیلو سیب زمینی | ۰٫۹۸ |
| بلیط تک نفره برای وسایل حمل و نقل عمومی | ۲٫۷۰ |
| ۱۲ عدد تخم مرغ | ۱٫۸۵ |
| یک وعده غذا در رستوران | ۱۰ |
| آپارتمان یک خوابه در مرکز شهر | ۶۵۰ |
مدارک مورد نیاز جهت مهاجرت تحصیلی به آلمان
پس از اینکه گزینه موردنظر خود را برای مهاجرت تحصیلي به آلمان انتخاب کردید و از دانشگاه دلخواه خود در این کشور نامه پذیرش را دریافت کردید، حالا نوبت این است که مدارک لازم را تهیه کنید و برای گرفتن ویزای تحصیلی به سفارت این کشور ارائه دهید. متاسفانه از زمان ارائه مدارک تا گرفتن ویزای تحصیلی آلمان از طریق سفارت، ممکن است تا ۲ سال به طول بینجامد.
- پاسپورت
- ۲ قطعه عکس با ابعاد ۴۵*۳۵ میلیمتر و پس زمینه طوسی
- تکمیل کردن ۲ فرم درخواست ویزا
- نامه پذیرش دانشگاه
- نسخه اصلی و ترجمه تمام مدارک تحصیلی به همراه ریز نمرات
- نامه تمکن مالی
- بیمه دانشجویی با حداقل ۳ ماه اعتبار
- ارائه سند ازدواج در صورت متاهل بودن
- نوشتن انگیزه نامه قانع کننده
- داشتن مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی (بستگی به این دارد که دانشگاه مد نظر شما به چه زبانی تدریس می‌کند)
- پرداخت هزینه بررسی پرونده توسط سفارت به مبلغ ۶۰ یورو
اخذ تابعیت از طریق مهاجرت تحصیلی آلمان
صرف گذراندن دوران تحصیلی در المان باعث نمی‌شود که متقاضیان بتوانند تابعیت و اقامت دائم این کشور را دریافت کنند. گرفتن تابعیت این کشور شرایطی دارد که در ادامه به طور مفصل توضیح می‌دهیم.
اگر شخصی در حین تحصیل و یا در حین اقامت کاریابی (همان اقامت ۱۸ ماهه) بتواند در این کشور شغل مناسبی پیدا کند، در مرحله بعدی برای تمدید اقامت در آلمان ۲ گزینه پیش روی خود دارد. متقاضی می‌تواند انتخاب کند که آیا می‌خواهد برای گرفتن مجوز اقامت آلمان اقدام کند یا دریافت کارت آبی اتحادیه اروپا. اینکه شخص کدام یک از این ۲ گزینه را انتخاب کند بستگی به این دارد که برای آینده خود چه برنامه‌ای دارد. اگر می‌خواهد در کشور دیگری در اروپا زندگی و کار کند، طبیعتا گرفتن کارت آبی اروپا گزینه بهتری است. اما اگر قصد ماندن در آلمان و زندگی در این کشور را دارد پس بهتر است برای گرفتن اقامت آلمان اقدام کند.در صورت اخذ هر یک از این مجوزها (چه کارت آبی اتحادیه اروپا باشد چه اقامت آلمان) ۲ سال بعد می‌توانید برای گرفتن اقامت دائم آلمان اقدام کنید. دریافت کارت آبی اتحادیه اروپا مختص دانشجویان و افراد متخصصی است که خارج از این اتحادیه قرار دارند. از جمله ویژگی‌های متمایز کارت آبی عبارت است از:
- تضمین شرایط کاری و حقوق یکسان برای اتباع خارجی
- جابجایی آزاد و بلامانع در اتحادیه اروپا و منطقه شینگن
- برخورداری از برخی حقوق اجتماعی مانند بیمه بیکاری
- دارای قوانینی برای گرفتن اقامت دائم
- آزادی مشارکت
- پیوستن راحت به خانواده
سخن پایانی
مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل یکی از گزینه‌های رایج برای مهاجرت ایرانیان است. کشور آلمان کشوری توسعه یافته در قاره اروپا است که دارای رشد اقتصادی قابل توجهی است و دانشگاه‌های این کشور نیز از سطح علمی بسیار خوبی برخوردارند. همچنین رایگان بودن هزینه‌های تحصیل در دانشگاه‌های آلمان باعث شده است تا اتباع خارجی بیشماری برای گرفتن پذیرش از این دانشگاه‌ها اقدام کنند. در این مقاله یادآور شدیم که با داشتن شرایط سنی مناسب، مدرک زبان مرتبط و داشتن تمکن مالی می‌توان از طریق تحصیل به آلمان مهاجرت کرد.